ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΕΝ ΚΑΣΤΕΛΛΙΩ ΠΕΔΙΑΔΟΣ

Το ιστορικό της ίδρυσης και λειτουργίας του Γυμνασίου Καστελλίου Πεδιάδος.

Σχολείο Μ.Ε. για πρώτη φορά λειτούργησε στο Καστέλλι, από το σχολικό έτος 1901 – 1902, με την επωνυμία ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΕΝ ΚΑΣΤΕΛΛΙΩ ΠΕΔΙΑΔΟΣ , και περιλάμβανε μιαν μόνο τάξη, την Α’ (37 μαθητές ) και το επόμενο σχολικό έτος 1902 – 1903 το σχολείο λειτουργούσε με δυο τάξεις ( Α’+Β’) με 60 μαθητές.

Φαίνεται, όμως ότι, το σχολείο αυτό της Μ.Ε. τότε δεν είχε ακριβώς την έννοια των Σχολείων της σημερινής Β/μιας εκπ/σης αλλά ήταν ένας ενδιάμεσος τύπος, μεταξύ Α/μιας και Β/μιας εκπ/σης. Ουσιαστικά Σχολείο Μ.Ε. με την σημερινή μορφή, ιδρύεται από τον Ιούνιο του 1903,και από το σχολικό έτος 1903-1904 με την επωνυμία ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ .
Τούτο αναφέρεται και δημοσιεύεται για πρώτη φορά στη λεγόμενη ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ του 1903 κάτι αντίστοιχο δηλαδή με την σημερινή Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά σε τοπικό επίπεδο και το ιδρυτικό κείμενο έχει ως εξής :

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

Α’ ΤΕΥΧΟΣ. ΤΟΜΟΣ

Γ’. ΦΥΛΛΟΝ 54-58

ΑΡΘΡΟΝ 33

« Προς πληρεστέραν μόρφωσιν των μαθητών, θρησκευτικήν τε και πρακτικήν, της εν τοις Δημοτικοίς Σχολείοις παρεχομένης, ιδρύονται Σχολεία, Ανώτερα των Δημοτικών ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ καλούμενα, έχοντα τρεις ανιούσας ενιαυσίους τάξεις».

ΑΡΘΡΟΝ 34

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ιδρύονται εν ταις τρισί πόλεσι Χανίων, Ηρακλείου και Ρεθύμνης και εν ταις εξής των Επαρχιών κωμοπόλεσιν.

Εν Καστελλίω της Κισσάμου. Εν Κακοδικίω Σελίνου. Εν Προσγιάλω Σφακίων. Εν Αγίω Πνεύματι του Αγίου Βασιλείου. Εν Μοναστηρακίω του Αμαρίου. Εν Καστελλίω του Μυλοποτάμου. Εν Καστελλίω της Πεδιάδος. Εν Πόμπια του Καινουργίου. Εν Επάνω Βιάννω της Βιάννου. Εν Λιμένι της Σητείας. Εν Ιεραπέτρω της Ιεραπέτρου. Εν Βάμω Αποκορώνου και εν Νεαπόλει Μεραμβέλου.

Ορίζονται δε και αι έδραι αυτών δι’ ηγεμονικού διατάγματος και όπου αλλού υπάρχουσιν τουλάχιστον 25 μαθηταί δια την πρώτη τάξιν, προστίθεται δε και δεύτερος διδάσκαλος εάν οι μαθηταί της Β’ τάξεως είναι τουλάχιστον 20.

ΑΡΘΡΟΝ 35

Μαθήματα διδασκόμενα εν τοις Ελληνικοίς Σχολείοις :

Α) Ιερά Β) Ελληνική Γλώσσα, Αρχαία και Νέα Γ) Γαλλική Γλώσσα Δ) Φυσικαί Επιστήμαι Ε) Αριθμητική και Γεωμετρία ΣΤ) Γεωγραφία Ζ) Ιστορία Η) Ιχνογραφία και Καλλιγραφία Θ) Γυμναστική Ι) Μουσική και τας Τεχνικάς Εργασίας και Γεωπονικά.

ΑΡΘΡΟΝ 36

Το προσωπικό των εν ταις πόλεσι Ελληνικών Σχολείων αποτελείται εξ ενός Δ/ντού διδάκτορα ή προλύτου ( καθηγητή χωρίς πτυχίο ) του Φιλολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής με διετή τουλάχιστον υπηρεσίαν έχοντος εν Ελληνικώ Σχολείω και εξ ενός διδάκτορος ή προλύτου του Φιλολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής.

ΑΡΘΡΟΝ 37

…οι έχοντες αποδείξεις φοιτήσεως εις το Πανεπιστήμιον ή και απλώς τελειόφοιτοι του Γυμνασίου, ίνα λάβωσι την άδειαν του διδάσκειν εν τοις Ελληνικοίς Σχολείοις, πρέπει να υποστώσιν επιτυχώς την εξέτασιν του Ελληνοδιδασκάλου ενώπιον Επιτροπείας διοριζομένης υπό της Ανωτ. Διευθύνσεως της Παιδείας και αποτελουμένης εξ ενός Γυμνασιάρχου ως προέδρου, ενός καθηγητού των Μαθηματικών ή Φυσικών και εξ ενός καθηγητού της Γαλλικής Γλώσσης. Οι τοιούτοι διδάσκοντες ουδέποτε διορίζονται εν τοις Ελληνικοίς Σχολείοις των πόλεων.

ΑΡΘΡΟΝ 39

Οι μισθοί των δι εξετάσεων γενομένων «ΕΛΛΗΝΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ» ορίζονται :

Των μεν Ελληνοδιδασκάλων Γ’ τάξεως δρχ. 140

Των μεν Ελληνοδιδασκάλων Β’ τάξεως δρχ. 120

Των μεν Ελληνοδιδασκάλων Α’ τάξεως δρχ. 100

ΑΡΘΡΟΝ 41

Εις την Α’ τάξιν του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ κατατάσσονται μαθηταί, μετ’ επιτυχείς εξετάσεις, οι έχοντες απολυτήριον Δημοτικού Σχολείου. Εις Ανωτέρας, δε τάξεις κατατάσσονται, όσοι δι’εξέτασιν αποδείξουσιν ότι κατέχουσιν τας γνώσεις των προηγούμενων τάξεων.

ΑΡΘΡΟΝ 43

Ο αριθμός των μαθητών εκάστης τάξεως ορίζεται εις 60

ΑΡΘΡΟΝ 44

Ο κατώτατος αριθμός ωρών διδασκαλίας εκάστου των διδασκόντων, εν τοις ΕΛΛΗΝΙΚΟΙΣ ΣΧΟΛΕΙΟΙΣ των πόλεων ορίζεται εις 30 ώρας κάθε εβδομάδα, του δε Δ/ντού ώρας 26. Εν τοις ΕΛΛΗΝΙΚΟΙΣ ΣΧΟΛΕΙΟΙΣ των επαρχιών, θα εφαρμόζεται από των διδασκόντων το ωρολόγιον πρόγραμμα, υποχρεωμένων τούτων να αναλάβωσιν την διδασκαλία, πάντων των μαθημάτων του δε Δ/ντού, αναλαμβάνοντας 4 ώρας ολιγώτερον. Ο Σύμβουλος επί της Παιδείας Αντώνης Βορεάδης

Το ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ Καστελλίου Πεδιάδος κατά το Σχολικό έτος 1903-1904 περιελάμβανε τρεις τάξεις (Α+Β+Γ).

Η πρώτη τάξη αριθμούσε 65 μαθητές. Η δευτέρα 29 και η τρίτη 15. Δ/ντής του πρώτου ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ήτο ο αείμνηστος Λ. Γαλανάκης και Ελληνοδιδάσκαλος ο Γ. Παπαϊωάννου. Έκτοτε το ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ Καστελλίου Πεδιάδος ελειτούργησεν μέχρι το σχολικό έτος 1908-1909 με μαθητικό δυναμικό που εκυμαίνετο από 109 μέχρι 122 μαθητές και για τις τρεις τάξεις.

Μετά από αυτά το ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ Καστελλίου Πεδιάδος έπαυσε να λειτουργεί μέχρι το 1918 και κατά το σχολικό έτος 1918-1919 ιδρύθηκε ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ και με την επωνυμία ΗΜΙΓΥΜΝΑΣΙΟΝ ΚΑΣΤΕΛΛΙΟΥ ΠΕΔΙΑΔΟΣ και περιλάμβανε μιαν μόνο τάξη την Α’ με 28 μαθητές. Διευθυντής και μόνος καθηγητής ο συμπολίτης μας αείμνηστος Παπαδάκης Δημήτριος – Μαθηματικός.

Τα επόμενα σχολικά έτη 1919-1923 το σχολείο λειτουργούσε με μαθητικό δυναμικό γύρω στους 75 μαθητές.

Το σχολικό έτος 1923-1924 το σχολείο λειτουργούσε με τρεις τάξεις (Α+Β+Γ ) με 132 μαθητές.

Το Γυμνάσιο από την αρχή της ίδρυσης και λειτουργίας στεγάστηκε και λειτούργησε σε διάφορα σπίτια ιδιωτών, δεν είχε ακόμη δικό του διδακτήριο. Κατά το επόμενο σχολικό έτος 1924-1925 το Γυμνάσιο λειτούργησε με τέσσερις τάξεις (Α+Β+Γ+Δ) με 129 μαθητές. Κατά το σχολικό αυτό έτος που αποτελεί σταθμό και ορόσημο του σημερινού διδακτηρίου, το σχολείο στεγάστηκε για πρώτη φορά σε αυτό το διδακτήριο, έστω κτιριακά ημιτελές και το οποίο ανεγέρθηκε με δαπάνη

1. Του εν Αμερική, τότε διαμένοντος και από το Καστέλλι καταγόμενου αειμνήστου ιατρού Σακόρραφου Στυλιανού, με προσφορά 30.000 δρχ.

2 . Του Ελληνικού Δημοσίου με προσφορά 25.000 δρχ. το δε υπόλοιπο της δημοσίας δαπάνης κατέβαλε η Ενορία Καστελλίου.

Κατά το σχολικό έτος 1926-1927 το σχολείο λειτούργησε για πρώτη φορά ως εξατάξιο με 168 μαθητές.

Κατά το επόμενο σχολικό έτος 1927-1928 άρχισε η ανέγερση του Β’ τμήματος του διδακτηρίου προς το μέρος του «Αφέντη Χριστού».

ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΤΗ

1928-1932

Το σχολείο λειτούργησε ως εξατάξιο με μαθητικό δυναμικό γύρω στους 160 μαθητές. Κατά το τέλος του σχολικού έτους 1931-1932 περατώθηκε η νέα οικοδομή του διδακτηρίου με δαπάνες του Δημοσίου, όπου και στεγάζεται το Γυμνάσιο μέχρι σήμερα.

ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΤΗ

1932-1938

Το σχολείο λειτούργησε κανονικά ως εξατάξιο, με την παρατήρηση ότι κατά το σχολικό έτος 1937-1938 λειτούργησε παράλληλα και μια τάξη του λεγόμενου ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ.

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

1939-1940

Το σχολείο λειτούργησε με πέντε τάξεις. Δεν λειτούργησε η Α’ τάξη διότι έχομε τον θεσμό του 8/ταξίου Γυμνασίου και στο Καστέλλι δεν ιδρύθηκε αμέσως 8/τάξιο νέου τύπου. Μαθητές 137.

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

1940-1941

Το Γυμνάσιο λειτούργησε με τις τάξεις Γ+Δ+Ε+ΣΤ παλαιού τύπου (6/τάξιο). Κατά τον Μάιο του 1941, οι Γερμανοί κατέλαβαν το διδακτήριο του Γυμνασίου και το σχολείο στεγάσθηκε προσωρινά στην οικία Γ. Λαγουδιανάκη σημερινό κατάστημα Εμ. Παπακανδεράκη.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

1941-1942

Το σχολείο λειτούργησε με τρεις τάξεις Δ+Ε+ΣΤ παλαιού τύπου.

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

1942-1943

Το σχολείο λειτούργησε με δυο τάξεις Ε+ΣΤ παλαιού τύπου. Παράλληλα με το καταργημένο 6/τάξιο Γυμνάσιο παλαιού τύπου άρχισε η λειτουργία του λεγόμενου ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΡΕΝΩΝ ΘΗΛΕΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ. Επειδή και η οικία Γ. Λαγουδιανάκη κατελήφθη από τους Γερμανούς, το σχολείο μεταστεγάστηκε προσωρινά σε διάφορα σπίτια του συνοικισμού Διαβαϊδέ. Μαθητές Γυμνασίου 85, παραρτήματος 145.

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

1943-1944

Μαθητές Γυμνασίου 57, παραρτήματος 207.

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1944-1945 (απελευθέρωση )

Το Σεπτέμβριο του 1944, με την απελευθέρωση, το σχολείο επανεγκαταστάθηκε στο δικό του πάλι διδακτήριο με μαθητικό δυναμικό 249.

ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΤΗ

1950-1958

Το Γυμνάσιο λειτούργησε υπό την Δ/νση του αειμνήστου Μηνά Φανουργιάκη και το τελευταίο έτος είχε 502 μαθητές. Τα σχολικά έτη 1958-1961 λειτούργησε ως 6τάξιο με 600 μαθητές.

ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΤΗ

1961-1967

Το σχολείο λειτούργησε με Δ/ντή τον αείμνηστο Ιωάννη Παπανικολάου, φιλόλογο με την παρατήρηση ότι από το σχολικό έτος 1964-1965 το ενιαίο 6/τάξιο Γυμνάσιο χωρίζεται σε 3/τάξιο Γυμνάσιο και σε 3/τάξιο ενιαίο Λύκειο με πρώτο Δ/ντή τον προαναφερθέντα Ιωάννη Παπανικολάου. Το διδακτήριο που βρισκόμαστε σήμερα λειτούργησε ως 3/τάξιο Γυμνάσιο και Λύκειο μέχρι το 1984, οπότε μεταστεγάστηκε στο νεόδμητο Διδακτήριο που αναγέρθηκε με δαπάνη του Δημοσίου όπου Γυμνάσιο και Λύκειο συστεγάζονται και συλλειτουργούν μέχρι σήμερα υπό την Δ/νση καταξιωμένων εκάστοτε εκπαιδευτικών. Συγκαταλέγονται Γυμνάσιο και Λύκειο μεταξύ των καλύτερων επαρχιακών σχολείων Δ.Ε. του Νομού Ηρακλείου με λαμπρές επιδόσεις του κύκλου του επιστητού και της Ελληνικής πραγματικότητας.

Επίλογος

Δυστυχώς, σήμερα, για διάφορους λόγους, δημογραφικούς, υπογεννητικότητας, αστυφιλίας κ.λ.π. τόσο το Γυμνάσιο, όσο και το Λύκειο, συρρικνώνονται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα να φοιτούν εφέτος περίπου 100 μαθητές σε κάθε Σχολείο.

Η συμβολή στον πνευματικό και κοινωνικό τομέα του Γυμνασίου-Λυκείου Καστελλίου Πεδιάδος, σ’όλο το μακροχρόνιο εκπαιδευτικό και διδακτικό οδοιπορικό τους και σ’όλες τις μεταλλάξεις τους, στάθηκε αποφασιστικός μορφωποιητικός παράγοντας, στην ανάπτυξη συνειδήσεων με βαθιά πνευματικά και κοινωνικά υπόβαθρα, στον ευρύτερο κοινωνικό μας περίγυρο και όχι μόνο, με αξιόλογες προσωπικότητες στις τέχνες και στις επιστήμες παντός επιστητού.

Κείμενο : Κωνσταντίνος Στρατάκης

συνταξιούχος Λυκειάρχης φιλόλογος

ΠΗΓΗ

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ

Ημερομηνία δημοσίευσης:21/10/2003

http://www.patris.gr/articles/19477?PHPSESSID=#.VucTXkAxER8